Prezime Bursać i nјemu srodna i slična prezimena
Uvodeći ciklus predavanja o poreklu porodice Bursać i značenju prezimena Bursać, udruženje ''Sabor Bursaća'' želi da svojim zainteresovanim članovima pruži informacije o ovoj za sve Bursaće zanimlјivoj temi. Predavanje pripremlјeno za prethodni 13.Sabor (održan 2012.godine) je obradilo 320 godina porodične istorije Bursaća, i pokušalo da objasni i navede sva preselјavanja porodice Bursać, kao i da razvije svest o nesumnjivom zajedničkom poreklu svih Bursaća. Nastavlјajući, sa istim cilјem, za 14.Sabor Bursaća je pripremlјen ovaj prikaz koji obrađuje sva srodna i slična prezimena. U srodna prezimena spadaju prezimena za koja je predanjem i na druge načine utvđeno da su istog porekla, tojest da su nastala od prezimena Bursać. U ovoj grupi su obrađena sledeća prezimena: Rađenović, Zelјković, Tankosić, Radujko, Momčilović, Bauk, Šušilović, Vranješ, Solomun, Čakarmiš, Vučenović i Đapan. U slična prezimena spadaju ona prezimena koja imenom i oblikom podsećaju na prezime Bursać, a veza sa našim prezimenom nije poznata ili je delimično poznata. U ovoj grupi su obrađena sledeća prezimena: Bursić, Burzić, Buršić, Burza, Burzan, Burzanović, Borozan.
Dokumentovana predanja o poreklu Bursaća
Prvo predanje je zapisao istoričar Milan Karanović 1925.godine u svom delu ''Pounje u Bosanskoj Krajini'' i ono glasi: ''... po kazivanju starca od 103.godine, Petra Zelјkovića iz Trubarskog Vagana pod Uilicom planinom, jedna su krv Bursaći, Rađenovići, Zelјkovići, Tankosići, Radujke, Momčilovići i Bauci. Starina im je iz Sanice sa Zmijanja. Krenulo je pre 250 godina ( knjiga je napisana 1925.godine, orijentaciono oko 1692.godine ) 6 braće u Dalmaciju, kad je njom zavladao mletački dužd. Zvali su se Bursaći. Najmlađega potomci zadrže staro prezime (prema starom srpskom običaju izvorno prezime zadržava najstariji brat). Od ostalih se potomci prozovu: Zelјkovići po nekom Zelјki što je imao odveć zelene oči; Radujke, Rađenovići po Radujku i Rađenu; Tankosići po materi vele koja je imala tanke kose; Momčilovići po Momčilu, a Bauci što im je predak bio krakat. Svih tih ima oko Tromeđe i slave Đurđevdan. Odatle su se raselјavali po ovoj krajini.''
Drugo predanje je zapisao istoričar Petar Rađenović 1933.godine u svom delu ''Unac'' i ono glasi: ''O starini i poreklu Bursaća i Tankosića pričao mi je pokojni Simo-Simić Tankosić iz Dugopolјa u Lici ovako (imao 80 godina, rođen oko 1853): Naši se stari zvali nekada Mrnjavčevići. Dosele odnekuda izdaleka u Dalmaciju njih 4 brata: Momčilo, Burse, Vranješ i još jedan, ne može da mi naleti na jezik, kako mu bi ime. Od njih postala četiri plemena: Momčilovići, Bursaći, Vranješi i ono četvrto pleme. Od Bursaća su Tankosići i Zelјkovići. Tankosići prozvani po materi Tankokosi-bila tankih kosa. Zelјkovići po ocu Zelјku-bio zelenih očiju.''
Pažlјivom analizom ova dva predanja došli smo do zaklјučka da su ovde opisana dva događaja koja su se odigrala u različito vreme:
preselјenje sa područja Sanice u Plavno u Dalmaciji koje se dogodilo 1692.godine koje je pokrenulo i Bursaće. Ogranci Bursaća sa nadimcima Rađenović, Momčilović, Vranješ, Šušilović, Bauk, Zelјković, Tankosić itd. nastali su tek u Plavnu, a prilikom raselјavanja ovi nadimci u Lici i Bosanskoj Krajini prelaze u funkciju prezimena.
Ovo prezime je zabeleženo u selu Radučić u Kninskoj Krajini, oko 1920.g. Bile su tri kuće, slava Nikolјdan. Interesantno je da je Burza nadimak ogranka Puača iz istog sela. Interesantno je da porodica Paravinja iz Muškovaca u Dalmaciji ima porodični nadimak Burze (krsna slava Paravinja je Jovanjdan - bavili se trgovinom i prodajom polјoprivrednih proizvoda kod Paravie - deo Zadra). Moguće je da su oni ostatak muslimanskih Burzića koji se nisu vratili u Bosnu posle gubitka Like i Dalmacije.
postepeno raselјavanje iz Plavna nazad ka Tromeđi i odatle ka Bosanskoj Krajini i Lici, što se dešavalo od druge polovine 18.veka sve do kraja 19.veka. Porodice koje se raselјavaju su ogranci roda Bursaća, odnosno Bursać im je staro prezime (Zelјković, Radujko, Tankosić, Bauk, Rađenović...)
Srodna prezimena
Bursaći i njima srodna prezimena su ogranci brojnog krajiškog roda koji slavi Sv.Đorđa.
Momčilović: slava Đurđevdan.
U Dalmaciji nisu zabeleženi. Mnogo više su zastuplјeni u Lici, odakle su se iselјavali u Krajinu.
Zabeleženi u sledećim mestima: Donji Kosinj u Lici,
Rebić kod Udbine (1712.godine), Kurjak kod Udbine (1712.godine)
Pišać u Krbavskom polјu u Lici, Menić kod Jezerskog u Cazinskoj krajini, Bihać (deo grada Ićizar), Prkosi kod Drvara, Krnjeuša kod Vrtoča.
Vranješ: slava Đurđevdan.
Vranješa ima po cijeloj severozapadnoj Bosni a ima i veliki broj porodica sa drugim prezimenima koje vode poreklo od Vranješa, a uzeli su drugo prezime. Centar Vranješa u Pounju je bilo selo Vranovina (Vranješki do) u okolini Krnjeuše. Oni su poreklom sa Zmijanja i verije se da su tamo živeli još u prvoj polovini 16.veka. Zabeležen je 1541.godine u selu Ljilјanovac (brdo u selu Stričići) Vranješ Dudak. Postoji i grupa Vranješi/Vraneši sa krsnom slavom Nikolјdan, poreklom su od ''vlaha'' Krstića~Kristića iz okoline srednjevekovnog srpskog grada Kruševac, danas selo Kruševo kod Mostara u Hercegovini.
Zabeleženi u sledećim mestima:
Visuć kod Udbine , 3 k. 1712.g,
Smolјana u Bravskom polјu, na Ogumači, Kaplјuv u Bravskom polјu, Vojevac blizu Krupe, Alajbegov Dubovik kod Hašana, Hrgar kod Bihaća, Donji Petrovići kod Krupe, Velika Rujiška kod Krupe, Vranovina kod Krnjeuše, zaseok Rakovica , zaseok Vranješki do Donje Ratkovo, Dujakovci, Kadina Voda i Stričići na Zmijanju, Kamen u Glamočkom polјu.
Rađenović: slava Đurđevdan.
Zabeležena su tri njihova predanja. Jedno pominje kneza Rađena u Karanskom rodu od kojeg su Rađenovići (Vojnovići, Karani/Karanovići i Grubiše/Grubišići/Ѓrubješići su poreklom od Vojnovića sa Popovog Polјa kod Trebinja u Hecegovini, krsna slava im je Đurđevdan). Po drugom predanju , doselili su Rađenovići na Tromeđu iz Sanice, iz sela Budelјa u Saničkoj župi, krajem 17.veka. Starješini im bilo ime Rade-Rađen (najpoštovaniji Bursać). Brat mu Radujko naseli u isto vreme u Tiškovac . (Prezime Radujko je nastalo kako je to već napred navedeno tek krajem 18. veka te Rađen i Radujko nisu mogli biti braća). Treće predanje kaže da su se Rađenovići na Tromeđu doselili ovamo iz Dalmacije, i ono pamti samo poslednji period, tojest najmlađe je.
Živo predanje o knezu Rađenu i o mestu Budelј u Sanici, ukazuje na poreklo ovog roda i njegovu starost, ali pomen brata Radujka koji doselјava u Tiškovac (naselјen 1792. godine) i to što prezime u Dalmaciji u tom obliku nije zabeleženo, ukazuju da bi ono moglo biti izvedeno od Bursać, a da su knez Rađen i Radujko bili Bursaći, ali da nisu bili braća. U Dalmaciji Rađenovići nisu zabeleženi, ali Rađena ima u Žagroviću (sv.Đorđe), Kistanjama, Otišiću (sv.Jovan) i Orliću (sv.Nikola). Centar Rađenovića u Pounju je bila Rađenovića Župa u selu Bosanski Osredci u Uncu.
Zabeleženi u sledećim mestima:
Jošani u Krbavskom polјu, (1701.g), Štikada kod Gračaca u Lici, (posle 1712.godine),
Srb, Neteka, Suvaja i Brotnja, Busije između Bjelaja i Vrtoča, Krupa, Badnjevića Vranjska između Krupe i Malog radića
Gradina u Cazinskoj Krajini, Osredak kod Cazina, Velika Rujiška kod Krupe, Drvar-grad u Uncu, Malo Očijevo u Uncu, Begluci u Uncu, Osredci u Uncu (Bosanski Osredci), Srpska Sanica u Saničkoj Župi, Gornja Sanica u Saničkoj Župi, Risovac kod Krnjeuše.
Zelјković: slava Đurđevdan.
Jedno zabeleženo predanje priča da su Zelјkovići poreklom iz Sanice (srez Klјuč). Pre nego što su doselili u Trubar, proveli su neko vremena u Plavnu u Dalmaciji. Ovo prezime je nesumnjivo nastalo od Zelјka Bursaća (osoba zelenih očiju). Prezime nije zabeleženo u Dalmaciji. Skoro svi Zelјkovići slave Đurđevdan, manji broj porodica je slavu promenio (Sv.Stefan, Sv.Luka, Sv.Ilija, Časne verige, Sv.Jovan Krstitelј).
Zabeleženi u sledećim mestima:
Dugopolјe u Lici (naselili se 1792.g),
Šipovlјani, Bastasi, Trninića breg i Vagan Trubarski u Uncu, Palučci kod Martin-Broda,
Krupa na Uni, Perna, Pištaline kod Perne, Vrelo kod Bihaća,
Oštra Luka kod Sanskog Mosta, Gomionica, Rekavice i Banja Luka, Gerzovo, Pecka i Medna kod Mrkonjić grada
Glamoč grad u Glamočkom polјu, muslimani starosedeoci (od sredine 18.veka),
Hasići u Glamočkom polјu, muslimani (od sredine 18.veka).
Tankosić: slava Đurđevdan.
Predanje beleži da su Tankosići prozvani po materi Tankokosi Bursać -bila tankih (retkih) kosa. Ovo prezime je nesumnjivo izvedeno od prezimena Bursać, odnosno staro prezime Tankosića je Bursać. Ovo prezime nije zabeleženo u Dalmaciji.
Zabeleženi u sledećim mestima:
Dugopolјe u Lici (naselili se 1792.g),
Krupa na Uni, Rujnica kod Bihaća, Jezersko u Cazinskoj krajini, doselili pre Latasa sa Tromeđe, gde su se zvali Bursaći, Ljusina kod Jezerskog u Cazinskoj krajini, Podvran kod Krupe, Veliko Očijevo u Uncu, Bastasi u Uncu, Malo Očijevo u Uncu, Trubar u Uncu.
Bauk: slava Đurđevdan.
Petar Rađenović je zabeležio sledeće predanje 1933.g: ''praotac današnjih Bauka negdje tamo u 4.kolјenu u natrag bio štrk (dugonog, krakat) na nogama. Kada mu je došao djed (materin otac) iz Plavna u Dalmaciji, pa ga prvi put vidio, u kući Bursaća, još kao dijete pri sisi, videći kolike su mu noge, uzvikne: ''Vide ga sve jedno ka dragi bauk''. Od tada se to dijete prozove Baukom, pa i njegovo potomstvo sve do danas nosi to ime. Ovo prezime je nesumnjivo izvedeno od prezimena Bursać, odnosno staro prezime Bauka je Bursać. Ovo prezime nije zabeleženo u Lici. U Dalmaciji je prezime zabeleženo u mestu Pučišća na Braču od 1799.godine gde su došli iz Rogoznice kod Omiša. Prezime se pominje u 16.veku u Perastu, a u 18.veku kao muslimanska porodica u Nikšiću (opevana u epu ''Smrt Smail age Čengića''.
Zabeleženi u sledećim mestima: Tiškovac, Šipovlјani u Uncu, Donje Vrtoče u Uncu, Trubar u Uncu.
Šušilović: slava Đurđevdan.
Predanje govori da su Šušilovići od Bursaća. U Trubar su došli iz Plavna od roda Bursaća, i da su ime dobili po nekom Šušilu. Ovo prezime je nesumnjivo izvedeno od imena Šušila Bursaća, a samo prezime Šušilović nije zabeleženo u Dalmaciji i Lici. Postoji i jedno predanje koje ovo prezime vezuje za drugi brojni krajiški rod koji slavi sv.Đorđa, Mudrinić-Marjanović-Majkić (Kneževići), poreklom sa Zmijanja, ali ove porodice (Mudrinići, Marjanovići i Majkići) ne dovode sebe u vezu sa Šušilovićima).
Zabeleženi u sledećim mestima:
Vrelo kod Ostrožca, Ljusina u Cazinskoj krajini, Pištaline u Cazinskoj krajini, Trubar u Uncu.
Radujko: slava Đurđevdan.
Predanje pominje da su dobili ime po rodonačelniku Radujku koji je bio od Bursaća. Drugo predanje pominje Radujka kao brata kneza Rađena, a da se naselio u Tiškovac. Ovo prezime je nesumnjivo izvedeno od prezimena Bursać, odnosno staro prezime Radujki je Bursać. Ovo prezime nije zabeleženo u Dalmaciji ni u Lici. Prezime Radujko je nastalo kako je to već napred navedeno tek krajem 18. veka te Rađen i Radujko nisu mogli biti braća., i, svima je krsna slava Đurđevdan).
Zabeleženi u sledećim mestima:
Vedropolјe u Bjelaju, Jasenovac u Bravskom polјu, Potkalinje između Krupe i Hašana, Tiškovac, Stari Majdan kod Sanskog Mosta, Ogranci Radujka su porodica Čakarmiš (značenje Šarenko) u Donjem Tiškovcu, Ogranci Radujka su porodica Vučenović u selu Kriškovci kod Laktaša, Banja Luka, Ogranci Radujka su porodica Đapan (značenje Skakavac) u selu Vlaškovci kod Bosanske Dubice. Sve tri porodice slave Đurđevdan.
Solomun: slava Đurđevdan
Predanje je 1925.g zabeležio Petar Rađenović: ''oko 1825. doselili ispod Isjeka u Grahovu u Bravski Vaganac. Zvali se Bursać. Jedan od njihovih starih dogonio so iz Dalmacije, pa ga prozvaše Solo, a potomke Solomun. Ovo prezime nije zabeleženo u Dalmaciji ni u Lici
Zabeleženi u sledećim mestima: Bravski Vaganac, Jasenovac i Janjila u Bravskom polјu, Smolјana kod Bosanskog Petrovca, Kozibrod i Unčani kod Dvora na Uni, Majur kod Kostajnice, Karlovac, Koprivnica, Ludbreg, Vinkovci, Zagreb.
Slična prezimena
Bursić
Prvi pomen ovog prezimena je 07.januara 1390.godine kada se u dubrovačkom zaleđu pominje Tvrtko Bursić.
Drugi pomen ovog prezimena je maja 1437.godine kada se Maroje Bursić pominje u jednom ugovoru koji je vezan za područje Paštrovića (zaleđe od Bečića do Petrovca na moru).
Treći pomen ovog prezimena je 1740.godine kada se u popisu Bečkereka (Zrenjanin) pominje Petar Bursić rođen 1703.godine.
Porodica Bursić i danas živi u Zrenjaninu, odakle su se selili u Melence i Pećince. Slava im je Sveti Jovan. Ne znaju odakle su.
Treba pomenuti i selo Bursići koje se nalazi u okolini Višegrada, sa leve obale Drine oko 5 km daleko od starog srednjevekovnog grada Brodara na Drini. U njemu nema prezimena Bursić, ali stanovnici su pravoslavni Srbi.
Pretpostavka je da je sa Gojkom Mrnjavčevićem, koji se kao saveznik Đurđa Balšića, borio krajem 14. veka protiv Turaka na Drini nalazio i deo Bursića, pa su oni stacionirani kod Brodara istočno od današnjeg Višegrada te po njima selo i danas nosi naziv Bursići. Verovatno je preostale Bursiće u drugoj polovini 16. veka Mehmed-paša Sokolović preselio prilikom izgradnje turskog utvrđenja kod današnjeg Zrenjanina. Razlog promene krsne slave je nepoznat.
Buršić
Prvi pomen ovog prezimena je 25.06.1544.godine kada se 23 porodice iz Zrmanje u Lici doselјavaju u sela Prilišće i Rosopajnik (desna obala Kupe, zapadno od Karlovca). Pominju se kao ''Vlasi moskovske vere''. Ovo stanovništvo je pokatoličeno već oko 1650.godine.
Drugi pomen ovog prezimena je 1756.g kada su u selu Turanj kod Zadra popisani Buršići.
Buršić je prezime danas katoličkog stanovništa u Istri. Buršići su deo sela Krnica koje
se nalazi u opštini Marčana, sa leve strane puta Rijeka-Pula i sa zapadne strane (desna obala) reke Raše i Raškog zaliva.
Stanovništvo sela Krnica potiče iz Dalmacije (delom poreklom iz sela Krnjice kod Virpazara na Skadarskom jezeru), preciznije sa Dinare i njene okoline i doselјeno je u Istru u 17.veku zbog kuge na kontinentu.
Pretpostavka je da su Bursići iz dubrovačkog zaleđa delom iselјeni sa drugim porodicama sredinom 17. veka brodovima u Istru, ili su kopnenim putem preko Gorskog kotara stigli u Istru.
Slovo ~ s, u pojedinim delovima Primorja i Dalmacije izgovarano je ~ š. Primeri: prezime Bursić ~ Buršić, prezime Suša ~ Šuša, sušiti ~ šušiti, skale ~ škale ~ merdevine, svraka/švraka, prezime Skalac ~ Škalac~ Škalјac, skuti~škuti, onaj koji je papi uz skute tj. katolik ~ prezime Škutor, sjedi ~ šjedi, sukalo ~ lažov ~ prezime Šukalo, stroka~štroka~prlјavština itd.
Burzić
Muslimanska porodica Burzić je zabeležena 1925. godine u Cazinskoj krajini u sledećim naselјima:
Kulen Vakuf, Varoška Rijeka, Mrazovac, Bihać, Cazin, Ostrožac, Stijena.
Centri raselјavanja Burzića su bili grad Bužim (osvojen 1576.g od Ferhat bega Sokolovića), Ostrožac (osvojen 1579.g od Ferhat bega Sokolovića) i Kulen Vakuf (naselјen krajem 17.veka izbeglim muslimanima iz Like i Cazinske krajine).
Burza
Ovo prezime je zabeleženo u selu Radučić u Kninskoj Krajini, oko 1920.g. Bile su tri kuće, slava Nikolјdan. Interesantno je da je Burza nadimak ogranka Puača iz istog sela.
Interesantno je da porodica Paravinja iz Muškovaca u Dalmaciji ima porodični nadimak Burze (krsna slava Paravinja je Jovanjdan - bavili se trgovinom i prodajom polјoprivrednih proizvoda kod Paravie - deo Zadra). Moguće je da su oni ostatak muslimanskih Burzića koji se nisu vratili u Bosnu posle gubitka Like i Dalmacije.
Burzan i Burzanović
Ova dva prezimena potiču iz sela Gornja Draževina u Lješanskoj nahiji odakle su se raselili po okolnim selima i Podgorici. Danas ih ima u pančevu, Beogradu i Subotici.
Burzani slave Đurđic (16.novembar) a Burzanovići Đurđevdan. Burzan je starija verzija prezimena, a Burzanović je nastala kasnije.
Đurđic je česta slava stanovništva cincarskog porekla, koji trgujući po dolasku iz pravca Moskopolјa, Janjine, Mecova itd. počinju da se izjašnjavaju kao Srbi i slaveći krsnu slavu umesto imendana. Jedan deo porodice uzima drugu krsnu slavu, da bi se mogli posećivati.
Interesantno je da se selo Gornja Draževina nalazi pod vrhom Busovnik, a jedina crkva sv.Đorđa u blizini je u selu Beri.
Borozan/Borosan
Centar ovog prezimena je selo Bokovo u opštini Cetinje, u Riječkoj nahiji. Poreklom su Radivojevići. Odatle su doselili u selo Farmaci u Lješanskoj nahiji. Danas ih ima u Beogradu, Pančevu, Kupiniku kod Plandišta i Kovačici. Slava je Spasovdan. Reč borozan na turskom jeziku znači trubač u vojsci.
autori
Slobodan Đ. Bursać
Vladimir N. Bursać
